Αντικείμενα διδασκαλίας, έρευνας και παρέμβασης του εργαστηρίου αποτελούν ενδεικτικά οι ακόλουθες θεματικές αιχμής που έχουν κομβική σημασία για τη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα:
Α. Από το γνωστικό αντικείμενο του δημοσίου δικαίου
- Οργάνωση του κράτους
- Ηλεκτρονική διακυβέρνηση
- Θεμελιώδες δικαίωμα στην ιδιωτικότητα (προστασία προσωπικών δεδομένων)
- Διαφάνεια ως θεμελιώδης αρχή του δημοσίου δικαίου
- Διαφάνεια σε
–δημόσιες συμβάσεις
–σχέσεις κράτους – πολίτη (ενημέρωση, δημοσιότητα, απλούστευση διαδικασιών)
–πρόσβαση στα έγγραφα
–ηλεκτρονικές συναλλαγές με τη διοίκηση
–διαδικασίες διαβούλευσης
–διοικητική διαδικασία (αρχή αμεροληψίας, προηγούμενη ακρόαση, συλλογικά όργανα, αιτιολογία, ενδικοφανείς διαδικασίες κ.λπ.)
–σιωπηρές θετικές διοικητικές πράξεις
–κωδικοποιήσεις διοικητικής νομοθεσίας
–καλή νομοθέτηση
–αντιμετώπιση της αδράνειας ή/και αδυναμίας του νομοθέτη και της διοίκησης να ανταποκριθούν στις συνταγματικές και νομοθετικές επιταγές
–θεσμικά κίνητρα παρανομίας
- Οργάνωση δημόσιας διοίκησης
–εξορθολογισμός οργανωτικών σχημάτων
–παραχωρήσεις δημόσιας υπηρεσίας
–αποτελεσματικότητα μηχανισμών ελέγχου και εποπτείας
–πειθαρχικός έλεγχος αιρετών οργάνων ΟΤΑ
–λειτουργία ανεξάρτητων διοικητικών αρχών
–καθεστώς πρόσληψης στο Δημόσιο και διορισμοί (και Διοικητών)
–καθεστώς μονιμότητας και ευέλικτες εργασιακές σχέσεις στο Δημόσιο
–διοίκηση με στόχους και έλεγχος αποδοτικότητας
–αξιοκρατία και αξιολόγηση
–σύγκρουση συμφερόντων και ασυμβίβαστα
–χάρτες υποχρεώσεων και κώδικες δεοντολογίας
–έλεγχος περιουσιακής κατάστασης
–διαχείριση δημόσιου (και πολιτικού) χρήματος
–επιλογή προϊσταμένων
–σταθερό και προβλέψιμο υπηρεσιακό πλαίσιο κ.λπ.
–κινητικότητα υπαλλήλων με κριτήρια
–πειθαρχική και προσωπική αστική ευθύνη του υπαλλήλου
–οργάνωση δικαιώματος διαφωνίας
- Αποτελεσματική προστασία και τρόποι αξιοποίησης της περιουσίας (δημόσιας και ιδιωτικής) του κράτους
- Αποτελεσματικότητα δικαστικής παρέμβασης (νέες μορφές ελέγχου από τον διοικητικό δικαστή στη λογική της αμεσότερης επίλυσης και αποσαφήνισης του νομικού καθεστώτος –κατάλληλο θεσμικό πλαίσιο για πληρέστερη συμμόρφωση της διοίκησης στις δικαστικές αποφάσεις)
- Ευθύνη Υπουργών
- Λειτουργία κομμάτων
- Λειτουργία ΜΜΕ
Β. Από το γνωστικό αντικείμενο του διεθνούς και ευρωπαϊκού δικαίου
B.1. Διεθνούς Οικονομικού Δικαίου
- Το φαινόμενο της διαφθοράς στις διεθνείς εμπορικές συναλλαγές, οι επιπτώσεις του στην παγκόσμια οικονομία και η θεσμική του αντιμετώπιση:
– Συγκριτική ανάλυση των ρυθμίσεων για την καταπολέμηση της διαφθοράς αλλοδαπών δημοσίων αξιωματούχων: Η Foreign Corrupt Practices Act των ΗΠΑ
– Διεθνής εναρμόνιση των ρυθμίσεων πάταξης της διαφθοράς δημοσίων αξιωματούχων: Η Σύμβαση του ΟΟΣΑ για την πάταξη της διαφθοράς αλλοδαπών αξιωματούχων στις διεθνείς εμπορικές συναλλαγές
- Τράπεζες, χρηματοδοτήσεις και διαφάνεια στις διεθνείς συναλλαγές (Know Your Client schemes)
- Η διαφάνεια στη χρηματοδότηση της διεθνούς αναπτυξιακής συνεργασίας
- Εξωχώριες εταιρίες και φορολογικοί παράδεισοι στο διεθνές οικονομικό σύστημα
- Συγκριτική ανάλυση των βέλτιστων πρακτικών διασφάλισης της διαφάνειας στα συστήματα ανάθεσης και εκτέλεσης δημοσίων συμβάσεων (public procurement)
Β.2. Δικαίου της ΕΕ
- Δικαίωμα πρόσβασης του κοινού στα έγγραφα των θεσμικών και λοιπών οργάνων και οργανισμών της ΕΕ
- Η θεσμική προστασία των προσωπικών δεδομένων στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η εφαρμογή της στην Ελλάδα
- Καταπολέμηση της απάτης κατά των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ στο ενωσιακό και εθνικό πλαίσιο
- Αντιμετώπιση της διαφθοράς στο δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα: το ενωσιακό θεσμικό πλαίσιο και η εφαρμογή του στην Ελλάδα
- Η απάντηση στο ξέπλυμα βρόμικου χρήματος ως βασικό εργαλείο αντιμετώπισης της διαφθοράς και του οικονομικού εγκλήματος σε ενωσιακό επίπεδο- Προκλήσεις για τον εθνικό νομοθέτη
-
Ενωσιακή αντιμετώπιση
-της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης,
-των ηλεκτρονικών συναλλαγών, και
-του ηλεκτρονικού εγκλήματος
και η επίδρασή της στην εθνική έννομη τάξη. - Καλή νομοθέτηση
- Απονομή δικαιοσύνης
Γ. Από το γνωστικό αντικείμενο του ιδιωτικού δικαίου
- Αντιμετώπιση της σύγκρουσης συμφερόντων στο ιδιωτικό Δίκαιο (ΑΚ 66, 98, 235, άρθρ. 10 και 23α ν. 2190/20, άρθρ. 8–9 π.δ. 93/1987 κ.ά.)
- Κατάχρηση θεσμών του ιδιωτικού Δικαίου (συμβατικής ελευθερίας, νομικής προσωπικότητας κ.ά.)
- Αρχή της διαφάνειας στη διατύπωση των συμβατικών όρων (ΓΟΣ κλπ) και προστασία των δομικά ασθενέστερων συμβαλλομένων (καταναλωτών, εργαζομένων, μισθωτών στέγης κ.ά.)
- Υποχρέωση προσυμβατικής πληροφόρησης
- Αρχή του υπεύθυνου δανεισμού
- Υπερδανεισμός, ανεύθυνος δανεισμός εκ μέρους πιστωτών / πιστωτικών ιδρυμάτων («κόκκινα δάνεια»)
- Φαινόμενα αδιαφάνειας (παράλειψης ή πλημμελούς διαφώτισης) στις ιδιωτικού δικαίου συναλλαγές
- Μορφές καταχρηστικής ενάσκησης εξουσίας στο ιδιωτικό δίκαιο (Β2Β–συμβάσεις και Β2C–συμβάσεις) και κατάχρηση εξουσίας στις συμβάσεις, ιδίως σε περίοδο οικονομικής κρίσης
- Μηχανισμοί συλλογικής προστασίας του καταναλωτή
- Καταδολίευση δανειστών
- Τραπεζική εποπτεία και υποχρεώσεις συμμόρφωσης (compliance) των πιστωτικών και χρηματοδοτικών ιδρυμάτων καθώς και των Ε.Π.Ε.Υ. και των ασφαλιστικών εταιρειών
- Ζητήματα εποπτείας και υποχρεώσεως συμμόρφωσης υποκαταστημάτων και λοιπών μορφών δευτερεύουσας εγκατάστασης αλλοδαπών πιστωτικών και χρηματοδοτικών ιδρυμάτων, Ε.Π.Ε.Υ. και ασφαλιστικών εταιριών
- Εποπτικές υποχρεώσεις περί κανονιστικής συμμόρφωσης, συστημάτων εσωτερικού ελέγχου, μεταχείρισης ασυνηθών συναλλαγών (στο πλαίσιο των διατάξεων για το “ξέπλυμα”)
- Κώδικες και κανόνες ηθικής δεοντολογίας (codes of conduct / soft law), ιδίως στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και στις εποπτικές αρχές
- Κατάχρηση αγοράς (insider trading και χειραγώγηση αγοράς)
- Υποχρεώσεις προστασίας έναντι του επενδυτή κατά την παροχή επενδυτικών υπηρεσιών
- Εμπορική δημοσιότητα
- Εταιρική δημοσιότητα
- Εταιρική διακυβέρνηση
- Εποπτικοί / ελεγκτικοί μηχανισμοί στο εταιρικό δίκαιο και ζητήματα ευθύνης των εποπτικών /ελεγκτικών φορέων
- Σύγκρουση συμφερόντων και υποχρεώσεις πίστεως διοικούντων/εταίρων
- Ευθύνη διοικητών/εταίρων στο εταιρικό (και στο πτωχευτικό) δίκαιο, ιδίως παραμερισμός νομικής προσωπικότητας
- Ειδικές υποχρεώσεις διαφάνειας των εισηγμένων εταιριών
- Προστασία δημοσίου συμφέροντος /συμφέροντος πιστωτών στο διεθνές εταιρικό δίκαιο υπό το φως της ενωσιακής ελευθερίας εγκατάστασης
- Το πληροφοριακό μοντέλο και η διαφάνεια ως μηχανισμοί προστασίας του καταναλωτή
- Αθέμιτες εμπορικές πρακτικές
- Απαγορευμένες συμπράξεις μεταξύ επιχειρήσεων/ Καταχρηστική εκμετάλλευση δεσπόζουσας θέσης /Συγκέντρωση επιχειρήσεων
- Καλή νομοθέτηση στο πλαίσιο του ιδιωτικού δικαίου
- Προβλήματα και αναβάθμιση της απονομής της δικαιοσύνης στο πεδίο του ιδιωτικού δικαίου
Δ. Από το γνωστικό αντικείμενο δίκαιο και πληροφορική
- Νομικά ζητήματα από την ηλεκτρονική διακυβέρνηση
- Ελευθερία πληροφόρησης
- Προστασία προσωπικών δεδομένων
- Η ευθύνη των παρόχων υπηρεσιών της κοινωνίας της πληροφορίας
- Υποχρεώσεις ενημέρωσης /συμμόρφωσης των παρόχων υπηρεσιών της κοινωνίας της πληροφορίας
- Νομικά ζητήματα ηλεκτρονικών συναλλαγών
Ε. Από το γνωστικό αντικείμενο των ποινικών και εγκληματολογικών επιστημών
- Αδιαφάνεια και εγκληματικές συμπεριφορές
- Μορφές εμφάνισης της διαφθοράς και της οικονομικής εγκληματικότητας στο δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα
- Διάκριση δημόσιου και ιδιωτικού τομέα στην ποινική καταστολή
- Οριοθέτηση της ποινικής έννοιας του υπαλλήλου
- Φορολογικά αδικήματα (φοροδιαφυγή, λαθρεμπορία, χρέη στο δημόσιο)
- Περιουσιακά αδικήματα στο δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα
- Προσβολές των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ
- Εγκλήματα διαφθοράς στο δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα
- Ποινική αντιμετώπιση της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες
- Ανάκτηση των εγκληματικών εσόδων
- Σύγχρονες τάσεις και νέες μορφές εμφάνισης του οικονομικού εγκλήματος στην παγκοσμιοποιημένη οικονομία
- Χρηματιστηριακά αδικήματα
- Αδικήματα σε βάρος του ελεύθερου και θεμιτού ανταγωνισμού
- Πτωχευτικά αδικήματα
- Δικονομικές αποκλίσεις στο χώρο των οικονομικών εγκλημάτων και της διαφθοράς στο δημόσιο τομέα
- Ποινική Ευθύνη νομικών προσώπων και των διοικητών τους
- Αντιμετώπιση της οικονομικής εγκληματικότητας κατά της ΕΕ και της διαφθοράς μέσω μηχανισμών διεθνούς συνεργασίας
- Σχέση της διοικητικής και της ποινικής διαδικασίας στους τομείς της διαφθοράς και του οικονομικού εγκλήματος, και ιδίως στα πεδία των ερευνών, των κυρώσεων και των δικαιωμάτων
- Ποινική προστασία των προσωπικών δεδομένων στην εποχή της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης
- Καταχρήσεις συστημάτων πληροφοριών και ποινική προστασία στην εποχή της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και των ηλεκτρονικών συναλλαγών
- Καλή νομοθέτηση και ποινικό δίκαιο
- Προβλήματα και αναβάθμιση της ποινικής δικαιοσύνης
ΣΤ. Από το γνωστικό αντικείμενο της Γενικής Οικονομικής Θεωρίας και Πολιτικής
Αρνητικές επιπτώσεις του φαινομένου της διαφθοράς στο πεδίο της οικονομικής ανάπτυξης. Ειδικότερα:
- Κόστος διαφθοράς
- Μειωμένη ελκυστικότητα για την προσέλκυση επενδύσεων
- Μειωμένη οικονομική απόδοση των επιχειρήσεων
- Αυξημένο χρηματοοικονομικό κόστος
- Επιπτώσεις λόγω μειωμένων επενδύσεων στην εκπαίδευση
- Επιπτώσεις από την καταχρηστική εκμετάλλευση εσωτερικής πληροφόρησης (κεφαλαιαγορές, χρηματιστηριακές αγορές)