Ενδεικτικό πρόγραμμα σπουδών
Το ΔΠΜΣ διαρθρώνεται σε τρία (3) εξάμηνα.
Στο Α΄ εξάμηνο διδάσκονται πέντε 5 υποχρεωτικά μαθήματα με 6 ects ανά μάθημα.
Στο Β΄ εξάμηνο διδάσκονται διδάσκονται πέντε (5) υποχρεωτικά μαθήματα με 6 ects ανά μάθημα.
Στο Γ’ εξάμηνο οι φοιτητές πραγματοποιούν εκπονούν τη Μεταπτυχιακή Διπλωματική Εργασία με 30 ects συνολικά.
Τα μαθήματα θα πραγματοποιούνται έως 70% με εξ αποστάσεως εκπαίδευση και υβριδικά.
Η επίσημη γλώσσα διεξαγωγής του προγράμματος είναι η ελληνική.
Η γλώσσα εκπόνησης της διπλωματικής είναι η ελληνική ή/και η αγγλική.
| A’ εξάμηνο (Σύνολο ECTS 30) | ||||
| α/α | Τίτλος Μαθήματος | Τύπος μαθήματος (υποχρ./επιλ.) | Εξ΄ αποστάσεως | ECTS |
| 1 | . Εισαγωγή στις Επιστήμες του Περιβάλλοντος | Υ | 70% | 6 |
| 2 | Εισαγωγή στις Βασικές Βιοϊατρικές Επιστήμες | Υ | 70% | 6 |
| 3 | Δομικά Υλικά, Ακτινοβολία και Υγεία | Υ | 70% | 6 |
| 4 | Επίδραση Περιβαλλοντικών Παραγόντων στον Ανθρώπινο Οργανισμό | Υ | 70% | 6 |
| 5 | Διαχείριση Κρίσεων σε Περιπτώσεις Περιβαλλοντικών Καταστροφών | Y | 70% | 6 |
|
Β’ εξάμηνο (Σύνολο ECTS 30) |
||||
| α/α | Τίτλος Μαθήματος | Τύπος μαθήματος (υποχρ./επιλ.) | Εξ΄ αποστάσεως | ECTS |
| 1 | Λοιμογόνοι, Μεταλλαξιoγόνοι, Τοξικοί Παράγοντες – Καρκινογένεση, Τερατογένεση και Περιβάλλον | Υ | 70% | 6 |
| 2 | Μελέτη Θεμάτων Περιβάλλοντος σε Υγειονομικές Καταστάσεις | Υ | 70% | 6 |
| 3 | Περιβαλλοντικοί Παράγοντες και Ειδικά Συστήματα του Ανθρώπινου Οργανισμού | Υ | 70% | 6 |
| 4 | Η επίδραση της Διατροφής στον Ανθρώπινο Οργανισμό | Υ | 70% | 6 |
| 5 | Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών – Βιοστατιστική – Ιατρική Πληροφορική | Υ | 70% | 6 |
| Γ΄ εξάμηνο (Σύνολο ECTS 30)
Εκπόνηση Μεταπτυχιακής Διπλωματικής Εργασίας |
||||
| α/α | Τίτλος Μαθήματος | Τύπος εργασίας | Ώρες διδασκαλίας | ECTS |
| Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία ειδίκευσης
(Εκπόνηση, συγγραφή και παρουσίαση της διπλωματικής μεταπτυχιακής εργασίας) |
Υ | 30 | ||
Εισαγωγή στις Επιστήμες του Περιβάλλοντος
Αναλύονται βασικές περιβαλλοντικές έννοιες που καλύπτουν την ατμόσφαιρα, τα ύδατα και το έδαφος. Τα θέματα που καλύπτονται αφορούν την ατμοσφαιρική ρύπανση, την κλιματική αλλαγή, την ηλιακή ακτινοβολία, τα ακραία καιρικά φαινόμενα, το υδάτινο περιβάλλον, το πόσιμο νερό, το έδαφος, καθώς και την μόλυνσή τους από ανθρώπινες δραστηριότητες. Αναπτύσσονται εισαγωγικά στοιχεία από τις Ατμοσφαιρικές Επιστήμες (Μετεωρολογία, Κλιματολογία, Ατμοσφαιρικό Περιβάλλον), από την Υδρολογία (Κύκλος νερού, Ρύπανση Υδάτων), από τις Γεωργικές (Έδαφος, Επιβάρυνση εδάφους από χρήση γεωργικών φαρμάκων) και Βιολογικές Επιστήμες (Οικολογικά μοντέλα, γυρεόκοκκοι). Σκοπός είναι ο φοιτητής να εξοικειωθεί με την ορολογία των Επιστημών Περιβάλλοντος και να κατανοήσει βασικούς μηχανισμούς που σχετίζονται με περιβαλλοντικές διεργασίες και εργαλεία μελέτης του περιβάλλοντος. Θα δοθεί έμφαση σε δυνατότητες πρόσβασης σε ανοικτά περιβαλλοντικά δεδομένα
Εισαγωγή στις Βασικές Βιοϊατρικές Επιστήμες
Η κατανόηση της επίδρασης των περιβαλλοντικών παραγόντων στην υγεία απαιτεί πρωτίστως τη γνώση και κατανόηση των οδών έκθεσης και μεταβολισμού του ανθρώπινου οργανισμού. Στα πλαίσια του μαθήματος θα διδαχθούν τα βασικά μορφολογικά χαρακτηριστικά των διαφόρων ιστών, οργάνων και συστημάτων με ιδιαίτερη έμφαση στην υφή και τη λειτουργία των ιστών του οργανισμού και της σημασίας τους στη δόμηση και τη λειτουργία των οργάνων. Θα αναλυθούν οι βασικοί μεταβολικοί οδοί του ανθρώπινου οργανισμού και τα μεταβολικά νοσήματα, η βιοχημική και μοριακή βάση της λειτουργίας ιστών και συστημάτων και των αντίστοιχων νοσημάτων, καθώς και οι βασικές αρχές φαρμακοκινητικής, φαρμακοδυναμικής και οι επιδράσεις των φαρμάκων. Τέλος, στο μάθημα περιλαμβάνεται η μελέτη των μορφολογικών αλλοιώσεων που αναπτύσσονται σε ιστούς και όργανα κατά συστήματα, καθώς και τα επιδημιολογικά στοιχεία, οι παθογενετικοί μηχανισμοί, οι προβλεπτικοί και προγνωστικοί παράγοντες για παθολογικές καταστάσεις και νεοπλάσματα.
Δομικά Υλικά, Ακτινοβολία και Υγεία
Το μάθημα περιλαμβάνει τη διδασκαλία των επιπτώσεων στον ανθρώπινο οργανισμό από την ακτινοβολία και τις χημικές εκπομπές ορισμένων φυσικών και τεχνητών δομικών υλικών, που βρίσκονται στην ατμόσφαιρα των εσωτερικών χώρων τόσο του οικιακού όσο και του εργασιακού περιβάλλοντος. Θα αναλυθεί ο ρόλος διάφορων φυσικών και τεχνητών δομικών υλικών, όπως πετρώματα, σκυρόδεμα, τσιμέντο, πλίνθοι, επιχρίσματα, πλακίδια, χρώματα βαφής, μέταλλα, επεξεργασμένα με διάφορες χημικές ουσίες ξύλινα στοιχεία( όπως πατώματα, έπιπλα κ.ά.), οι επιπτώσεις της φυσικής ραδιενέργειας και των χημικών εκπομπών, το «σύνδρομο του άρρωστου κτιρίου» και η εκτίμηση της διακινδύνευσης από ραδιολογικές και χημικές εκπομπές. Θα διδαχθούν επίσης οι τρόποι και οι μέθοδοι ελέγχου, πρόληψης και αντιμετώπισης αυτών των επιδράσεων μέσα από διαδραστική διδασκαλία, εργαστηριακές μετρήσεις και ασκήσεις, μετρήσεις πεδίου και εφαρμογή υπολογιστικών εργαλείων.
Επίδραση Περιβαλλοντικών Παραγόντων στον Ανθρώπινο Οργανισμό
Στόχος του μαθήματος είναι η εισαγωγή στις περιβαλλοντικές παραμέτρους που μπορεί να επηρεάσουν τους ανθρώπινους ιστούς και κατ’ επέκταση την ανθρώπινη υγεία. Οι περιβαλλοντικοί παράγοντες μπορεί να αναφέρονται σε ατμοσφαιρικές (όπως η ατμοσφαιρική σύσταση, οι ρύποι, οι φυσικές εκπομπές), σε κλιματικές (π.χ. θερμοκρασία, υετός) ή σε υδάτινες παραμέτρους. Οι ιστολογικές επιπτώσεις των προαναφερθέντων στοιχείων μπορεί να είναι διαφορετικού τύπου και να αφορούν διαφορετικά και συγχρόνως πολλαπλά συστήματα του οργανισμού (π.χ. καρκίνος του δέρματος, λοιμώδη νοσήματα, αναπνευστικές παθήσεις κ.ά.). Έμφαση θα δοθεί κυρίως στην ανάλυση των υγιών ιστολογικών δομών των διαφόρων οργάνων, στις αλλοιώσεις που μπορεί να παρατηρηθούν καθώς και στη συσχέτιση αυτών με παράγοντες του περιβάλλοντος
Διαχείριση Κρίσεων σε Περιπτώσεις Περιβαλλοντικών Καταστροφών
Αναπτύσσονται θέματα διαχείρισης των φυσικών πόρων προς όφελος της υγείας σε περιπτώσεις περιβαλλοντικών καταστροφών. Σε καταστάσεις καταστροφών είναι δυνατό να διαταραχθεί η ισορροπία των υλικών και των στοιχείων του αέρα, του εδάφους και του ύδατος με συνέπεια την ανάγκη της σωστής διαχείρισης των οικονομικών πόρων με στόχο την επαναφορά τους στην πρότερη κατάσταση και την αντιμετώπιση των αλλαγών που έχουν επιφέρει. Η υγεία είναι από τους κυρίαρχους τομείς που πλήττονται σε περιπτώσεις περιβαλλοντικών καταστροφών. Η μη σωστή οργάνωση της πολιτείας σε θέματα διαχείρισης των οικονομικών πόρων για την αντιμετώπιση ασθενειών και παθήσεων που προκύπτουν μέσα σε τέτοιες κρίσεις, μπορεί να διαιωνίζει το πρόβλημα χωρίς την επίτευξη οριστικής λύσης. Στο παρόν μάθημα αναλύονται οικονομικά και πολιτικές για την αλιεία, την εξόρυξη ορυκτών, πετρελαίου και φυσικού αερίου, τους δασικούς πόρους, τη γεωργία και το περιβάλλον με ιδιαίτερη έμφαση στη διαχείριση των πόρων αυτών προς όφελος της δημόσιας υγείας.
Λοιμογόνοι, Μεταλλαξιγόνοι, Τοξικοί Παράγοντες – Καρκινογένεση, Τερατογένεση και Περιβάλλον
Το μάθημα αυτό περιλαμβάνει την αναλυτική διδασκαλία των λοιμωγόνων παραγόντων, των πιθανών αλλά και βέβαιων μεταλλαξιγόνων και τοξικών παραγόντων του περιβάλλοντός μας, των τρόπων δημιουργίας και συσσώρευσής τους, το βαθμό επικινδυνότητος αυτών και των βλαβών που μπορούν αυτοί οι παράγοντες να προκαλέσουν τόσο σε κυτταρικό επίπεδο, στους ιστούς, τα όργανα, όσο και σε ολόκληρους τους φυτικούς και ζωικούς οργανισμούς που θα προσβληθούν στο έδαφος, το νερό και στον αέρα. Θα διδαχθούν οι τρόποι και οι μέθοδοι ελέγχου αυτών των παραγόντων μέσα από διαδραστική διδασκαλία και εργαστηριακές ασκήσεις. Τέλος θα αναλυθούν οι έννοιες της τερατογένεσης και καρκινογένεσης και ειδικά του σύγχρονου τρόπου ζωής των βιομηχανικά ανεπτυγμένων χωρών, αλλά και οι τρόποι δημιουργίας και οι διαδικασίες πρόληψης, αντιμετώπισης, εξουδετέρωσης και καταστροφής τους με τη μικρότερη, κατά το δυνατόν, περιβαλλοντική επιβάρυνση.
Μελέτη Θεμάτων Περιβάλλοντος σε Υγειονομικές Καταστάσεις
Στο παρόν μάθημα αναλύονται η εξάρτηση των ασθενειών από περιβαλλοντικές παραμέτρους για διαφορετικές χρονικές και γεωγραφικές κλίμακες, καθώς και η στατιστική σύνδεση περιβαλλοντικών παραμέτρων (αέρας, νερό, έδαφος) με εμφάνιση ασθενειών. Επίσης, γίνεται αναφορά: i) στα ακραία μετεωρολογικά φαινόμενα (πλημμύρες, καύσωνες) και επιπτώσεις σε ευπαθείς ομάδες πληθυσμού, ii) στη συγκέντρωση ρύπων, τοξικών και αλλεργιογόνων ουσιών στην ατμόσφαιρα, το νερό και το έδαφος με τις αντίστοιχες επιπτώσεις τους στην υγεία, iii) σε κλιματικές αλλαγές (ηλιακή ακτινοβολία, «τρύπα του όζοντος» κ.ά.) σχετιζόμενες με λοιμώδη, καρδιακά/αναπνευστικά νοσήματα, νεοπλάσματα, διατροφικές αλλαγές και έλλειψη βιταμινών κ.ά.
Περιβαλλοντικοί Παράγοντες και Ειδικά Συστήματα του Ανθρώπινου Οργανισμού
Το Κεντρικό και Περιφερικό Νευρικό Σύστημα του ανθρώπου υπόκειται στη βλαπτική επίδραση πολυάριθμων περιβαλλοντικών παραγόντων. Συγκεκριμένες περιοχές του νευρικού συστήματος, κατά μήκος του άξονα «εγκεφαλικός φλοιός-περιφερικά νεύρα», είναι επιλεπτικά ευάλωτες στη δράση τοξικών παραγόντων που, με τον τρόπο αυτό, προκαλούν ιδιαίτερες κλινικές οντότητες με συμπτωματολογία από τη νευρολογική αλλά και την ψυχιατρική σφαίρα. Στα πλαίσια του μαθήματος θα παρουσιαστούν συνοπτικά οι παθοφυσιολογικοί μηχανισμοί και οι κλινικές εκδηλώσεις της επίδρασης περιβαλλοντικών τοξινών στο νευρικό σύστημα. Παράλληλα, θα γίνει αναφορά στις νευρολογικές επιπτώσεις τοξινών που προέρχονται από κοινωνική χρήση (π.χ. αλκοόλ) και ιατρογενή αίτια. Τέλος, θα προταθούν αλγόριθμοι διαγνωστικής προσέγγισης και θεραπευτικής αντιμετώπισης του σημαντικού αυτού ιατροκοινωνικού προβλήματος
Η επίδραση της Διατροφής στον Ανθρώπινο Οργανισμό
Στο μάθημα αυτό εξετάζονται οι βασικές έννοιες που αφορούν στον ανθρώπινο μεταβολισμό και στις ανάγκες του οργανισμού σε διατροφικά στοιχεία αλλά και μια σειρά από παθήσεις στην αιτιοπαθογένεια των οποίων εμπλέκονται ζητήματα διατροφής. Επιπλέον, εξετάζονται τα διάφορα είδη διατροφής και διατροφικών συνηθειών με έμφαση στην επίδρασή τους στους ιστούς και κατά συνέπεια στην ανθρώπινη υγεία. Αναλύεται, επίσης, μια σειρά ειδικών καταστάσεων ως προς το θέμα της σίτισης, όπως η σίτιση ομάδων με αυξημένες ανάγκες (έγκυοι, βρέφη και παιδιά), η σίτιση στην τρίτη ηλικία, η σίτιση ατόμων με μεταβολικές παθήσεις κ.ά.. Τέλος, αναπτύσσονται οι σύγχρονες εξελίξεις στον τομέα των τροφίμων, αλλά και κάποιες βασικές αρχές για τη διατροφή που αφορούν κατά περίπτωση διάφορες χώρες ή πολιτισμούς.
Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών – Βιοστατιστική – Ιατρική Πληροφορική
Το μάθημα αποσκοπεί στην ανάπτυξη της δεξιότητας του πειραματικού σχεδιασμού και της διαχείρισης των πειραματικών δεδομένων με σκοπό την ασφαλή εξαγωγή συμπερασμάτων σε θέματα περιβαλλοντικών επιπτώσεων στην ανθρώπινη υγεία.
Θα αναπτυχθούν γνωστικές υποενότητες, όπως οι παρακάτω:
Παρουσίαση εφαρμογών Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών (Geographical Information Systems, GIS). Η φύση των γεωγραφικών δεδομένων- έννοια γεωγραφικού χώρου. Πειραματικός σχεδιασμός, πειραματική υπόθεση, πειραματική διάταξη. Συλλογή δεδομένων (δημιουργία arc catalog βιβλιοθήκης). Γεωμετρικά και Θεματικά δεδομένα – ψηφιοποίηση αριθμητικών και ποιοτικών δεδομένων. Παρουσίαση δεδομένων GIS σε arc map. Ο ρόλος του GIS στη λήψη αποφάσεων (GIS και διαχείριση πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας ιατρικής φροντίδας, GIS και διαγνωστικές πρακτικές). Περιγραφική στατιστική δεδομένων και γραφική απεικόνιση. Πιστότητα και Ακρίβεια-Αβεβαιότητα. Στατιστικές δοκιμασίες πειραματικής υπόθεσης (παραμετρικές και μη παραμετρικές δοκιμασίες). Πολυπαραγοντική ανάλυση δεδομένων. Γραφική παρουσίαση πειραματικών δεδομένων Ερωτήματα, μετρήσεις μετασχηματισμοί – Περιγραφική σύνοψη και εξαγωγή συμπερασμάτων. Ειδικές Εφαρμογές και ανεξάρτητα λογισμικά Ιατρικής Πληροφορικής στη διαχείριση προβλημάτων επίδρασης περιβαλλοντικών παραγόντων στην ανθρώπινη υγεία.
